18. yüzyılda yaşamış şair Haşmet’ten dünyanın kiri ile gönlü yaralamamaya dair güzel bir beyit:

Dâğ dâğ etme özün çirk-âb-ı dünyâ celbine

Cismini sûrâh sûrâh eyleme sünger gibi

(Haşmet)

(Özünü dünyanın kirli suyunu kendine çekmek için yara bere içinde bırakma. Cismini sünger gibi delik deşik eyleme.)

Cân verme gam-ı aşka ki aşk âfet-i cândur
Aşk âfet-i cân olduğı meşhûr-ı cihândur

Sûd isteme sevdâ-yı gam-ı aşkda hergiz
Kim hâsıl-ı sevdâ-yı gam-ı aşk ziyandur

_______

Şiir metninin alındığı kaynak: Fuzûlî, Leyla ve Mecnun, Kültür Bakanlığı e-kitap, Hazırlayan: Muhammet Nur Doğan

Günümüz Türkçesiyle anlamı: Fahri Kaplan

“İyi şiir yazmak hayatı ve insanı yoğun hissetmekle mümkün olabilir ancak. Duygular kalemin ucunda sözcük haline gelmeden önce kalpte hayat bulur ve şekillenir. Yazı sadece kalbin kâğıda yansımasıdır. Şiir bununla da sınırlı değildir. Kalpteki duyguların hangi sözcüklerle ifade edilebileceğini bilmek gerekir. Eskilerin zevk-i selim dedikleri estetik güzelliğe dair birikim burada devreye girer. Fahri Kaplan yeni şiir kitabında bahsettiğimiz iki işi aynadan yansıyan bir görüntünün saflığıyla ortaya koyuyor. Şiirlerinde divan edebiyatı alanındaki yoğun bilgisi hemen göz çarpıyor. Bu sayede yüzyıllar boyunca çoğalmış olan şiirsel güzelliğin birikimini günümüz okuyucusunun önüne getirebiliyor. Söz konusu güzellik deryasından hangi damlaların döküleceğine, aşk kadehinden kaç yudum içileceğine ise şairin gönlü karar veriyor tabii ki.

Önceki eserlerinde şairlik yeteneğini ispatlamış olan Fahri Kaplan’ın Câm-ı Aşk adını taşıyan bu kitabının da okuyuculardan benzer takdiri toplayacağı anlaşılıyor. Her mısrasında Baki, Fuzuli, Galip, Yunus gibi zirve isimlerin sesini duyduğumuz şiirler kimilerince yok olduğu iddia edilen bir zevkin devam ettiğini gösteriyor. Günümüzde edebiyata musallat olan teknik kurgucu anlayışın dışında kalan, “özünde peyda olan alevle tutuşan” samimi şiirlerin şairine teşekkür etmekten başka ne denebilir ki?”

(Veli Uğur)

Câm-ı Aşk‘ın temin edilebileceği bazı internet kitapçıları şöyle:

KİTAP YURDU: https://www.kitapyurdu.com/yazar/fahri-kaplan/201571.html

BABİL: https://www.babil.com/cam-i-ask-kitabi-fahri-kaplan

-Bu yazı, “Mavi Yeşil” dergisinin 119. sayısında (Eylül – Ekim 2019) yayımlanmıştır.-

Şiir, diğer sanat dalları gibi, hayatı güzelleştirmenin, güzel kılmanın yollarından biridir. Şeyh Gâlib’in Hüsn ü Aşk’ında Aşk, Hüsn’ü yani güzelliği aramak için çetin yolculuklardan, maceralardan, imtihanlardan geçer ve sonunda Hüsn’e kavuşacağı iksiri taşıyan kalp kalesine ulaşır. Orada görür ki aşk, hüsn’den; hüsn (güzellik) de aşktan farklı değilmiş. Hâlis bir şiir için de bu söylenebilir sanırım. Şiir güzellik, güzellik de şiirdir. Başka bir deyişle hakiki şiir aynıyla güzelliktir.

Bu yazıda, şiir estetiğine dair bazı görüşlerimi öz ifadeler ve bunların açılımları ile sunmak istiyorum. Buna benzer görüşler, elbette ilk defa bu satırların yazarı tarafından dile getirilmiyor. Başta Hâşim ve Yahya Kemal olmak üzere pek çok ismin ve okuduğum, hoşlandığım şiirlerin yansıması var elbet bu görüşlerde. Şiir estetiği dediğimizde zevk sahibi olanların benzer noktada buluşması gayet tabii olsa gerek. Nef‘î’nin dediği gibi: “Ehl-i dil birbirini bilmemek insâf değil”. Bununla birlikte buradaki görüşlerin kendi bakış ve yorumumla ifade edildiği ve sadece beni bağladığını belirtmeliyim. Buradaki her bir görüşü estetik/güzel şiirin, hâlis söz ufkunun yolunda atılan adımlar olarak görmek de mümkündür.

Adımlarımızın hep iyi ve güzel olana gitmesi dileğiyle…

Yazının devamını academia sayfamdan okuyabilirsiniz: 

https://www.academia.edu/40423011/Şiir_Estetiğine_Dair

Fahri Kaplan

mey âşık u rinde olmaz harâm yahyâ
aşkla dolu şi’rin câm üzre câm yahyâ
bir fetvâyla onu sen helâl edersin
değil mi ki adın şeyhülislâm yahyâ

fahri kaplan

Şiirin yer aldığı kitap: Câm-ı Aşk
https://www.kitapyurdu.com/kitap/cami-ask/522693.html

Mahur Beste dergisinin 7. sayısında yayımlanan Hilmi Yavuz’un “Kayboluş Şiirleri”nde Kayboluş’un Görünümleri yahut “Ref’-i Taayyün” başlıklı yazımı “academia” sayfamdan okuyabilirsiniz.

Yazıya doğrudan ulaşabileceğiniz bağlantı adresi:

https://www.academia.edu/39199018/Hilmi_Yavuzun_Kayboluş_Şiirleri_nde_Kayboluşun_Görünümleri_yahut_Ref-i_Taayyün_

academia sayfa adresim: https://msku.academia.edu/FahriKaplan

Fahri Kaplan

DERBEDER

bunca hatıra beni bekliyor
bir gül kurusu loş yankılarda
hayal ve melal çağları
sisle dolmuş eski taş yol
kanadıkça kanıyor
bir gül çok uzaklarda
avare mevsim geçişleri
zaman derbeder

bir güne böyle başlamıştım
geceyi böyle kımıldatmıştım sessiz uykularda
ışıklar sönerken içimdeydi mum

yalnızlığın gri tonu
perdelerin ardındaki hayal
ve böylece bildim kaybolduğumu
ve böylece pürtelaş
bitmiyor bitse de bordolaşmış melal

bir sarı güze
bir parlak yaza
gönlümü basa basa
ısmarladım o duyguyu

yıllar beklerken erimekte
kanadım kırık
düşlerim çiğ

Fahri Kaplan
18 Mart 2019, Muğla

AŞKTAN YANA

ben bu şevkle uyuyayım biraz

karlar yüzümü silmeden

yok öyle değil dayanayım

kendi kalesinde sırlı kalem

kabuğuna sığınmış bir aynayım

tutmayın beni sabah çıkarın

yaşatmadan bırakmayın geceyi

oysa kırmızı ve sarhoş bir balığın

yarım kalan düşleri kadar

sahipsiz sanırdım oysa her şey kuşatılmış

dönsün dünya

yanayım biraz

biraz daha dolanayım

bu kar bitmeden

yarın olmuş gibi kanayım

yoksa ıssızlık daha çekilmeden

el verin biraz daha kış

eskiden hep yazı severdim

bahar ve yaz

şimdi yazda yazdan

kışta kıştan yanayım

yanayım geçmiş bir güzden

yansın dünya

ben aşktan yanayım

Fahri Kaplan

6 Ocak 2019, Muğla

İkinci şiir kitabım “Son Hüzün de Çekilir Aramızdan” Günce Yayınları’ndan çıktı. Kitabı internetten temin edebileceğiniz adresler:

KİTAP YURDU: https://www.kitapyurdu.com/…/479860.html&manufacturer_id=20…

BABİL: https://www.babil.com/son-huzunde-cekilir-aramizdan-kitabi-…

BKM: https://www.bkmkitap.com/son-huzunde-cekilir-aramizdan

NOBEL: https://www.nobelkitap.com/son-huzunde-cekilir-aramizdan-38…

KİTAP SEÇ: https://www.kitapsec.com/…/Son-Huzunde-Cekilir-Aramizdan-Fa…

EGANBA: https://www.eganba.com/…/son-huzunde-cekilir-…/9786058215689

ATLAS: https://www.atlaskitap.com/son-huzun-de-cekilir-aramizdan-2…

ODA KİTAP: https://www.odakitap.com/son-huzunde-cekilir-…/9786058215689

KİTAP DENİZİ: https://www.kitapdenizi.com/son-huzunde-cekilir-aramizdan

KİTAP AMBARI: https://www.kitapambari.com/fahri-kaplan-son-huzunde-cekili…

KİTAP BURADA: https://www.kitapburada.com/son-huzunde-cekilir-aramizdan-p…

Fahri Kaplan, “Son Hüzün de Çekilir Aramızdan”, Günce Yayınları, Ekim 2018, Ankara.

Fuzûlî’den bir beyit:

Kimi hüşyâr görsen sen ana vir câm ey sākī
Bi-hamdillâh Fuzûlî mestdür vahdet şarâbından

(Ey saki, kimi ayık görürsen sen ona kadeh ver. Allah’a hamd olsun, Fuzûlî vahdet şarabından sarhoş hâldedir)

kurulsun yine o rindâne meclisimiz
içinde bir mutrib bir de şuh sâkî olsun
ve de kasîdeler okuyalım nef’î’den 
elimizde bir de dîvân-ı bâkî olsun

bir gazelle bizi mesrûr eylesin yahyâ
yine şen şarkılar ile şakısın nedîm
açılsın perdeler fuzûlî ve gâlib’le
şevk ile söylensin dillerde şi’r-i kadim

fahri kaplan

Şiirin yer aldığı kitap: Câm-ı Aşk
https://www.kitapyurdu.com/kitap/cami-ask/522693.html

rindlerin dilinden

kadehinden içtik demin
bize hayat sunan Cem’in
ettik aşıklığa yemin
olduk kalbimizden emin
bize hayat sunan Cem’in
kadehinden içtik demin

olduk hepimiz meye râm
değildir o bize harâm
bu mecliste binlerce câm
döndürdük mestiz tastamâm
değildir o bize harâm
olduk hepimiz meye râm

kim giderse bu râh üzre
aslâ gitmez günâh üzre
gidense mal ü câh üzre
yarın gider o âh üzre
asla gitmez günâh üzre
kim giderse bu râh üzre

zâhid etme bizi itâb
içtiğimiz başka şarâb
ne bâdedir o ne de âb
hem coşturur hem verir hâb
içtiğimiz başka şarâb
zâhid etme bizi itâb

kadehinden içtik demin
bize hayat sunan Cem’in
ettik aşıklığa yemin
olduk kalbimizden emin
bize hayat sunan Cem’in
kadehinden içtik demin

fahri kaplan

Şiirin yer aldığı kitap: Câm-ı Aşk
https://www.kitapyurdu.com/kitap/cami-ask/522693.html

ESKİ GÜNLER

Bir gün gidiverir o güzel günler
Geride bırakır hoş bir hâtırâ
Arkada kalsa da bitmez hiç dünler
Mâzîdeki günler gelir hatıra

Özleriz geçmişi geldikçe yâda
Onlardır insanı tutan dünyâda
Dökmeyi isterdim bir gün kağıda 
Sığamaz ne mümkün bir kaç satıra

Fahri Kaplan

elem gazeli

ne akıl anlar derdi ne de kalem konuşur
herkes dilini yutar yalnız elem konuşur

kâh kanatlanıp uçar kâh yolda yürüyemez
bir garip tûtî gönül hem susar hem konuşur

aşktan yüz çevirmemi söylüyor bana zâhid
kötü nazarlı olan elbette kem konuşur

âşıklar dert küpüne mey döktükçe bu bezmde
ehl-i riyâ konuşmaz yalnızca Cem konuşur

aşk derdine düşeli rüsvâ etti kendini
fahrî’nin cinnetini şimdi âlem konuşur

Fahri Kaplan

Şiirin yer aldığı kitap: Câm-ı Aşk
https://www.kitapyurdu.com/kitap/cami-ask/522693.html

CÂM-I AŞK

O ay yüzlü sâkî yine câm getirdi.
döktükçe şarâbı gamı tâm getirdi

kazancımız yoktur lâl dudaktan başka
bu aşk bize ne mülk ne de nâm getirdi

bu gönüldür beni aşkla mecnun eden
Zannetme bu hâle lale-fâm getirdi

O’ndan ne gelirse hoşnuduz biz zîrâ
kulunu âleme Hakk’a râm getirdi

aşkla yanma vakti yine geldi Fahri
o ay yüzlü sâkî yine câm getirdi

Fahri Kaplan

Şiirin yer aldığı kitap: Câm-ı Aşk
https://www.kitapyurdu.com/kitap/cami-ask/522693.html

ÂŞIĞIN DÜNYÂSI

Terketse de bizi mühim mi neş’e
Çok zamandan beri dostuz melâlle
Ufkumuz açıktır binbir hâyâlle
Gülüp kâm almaktan yanıp kemâlle
Aşk nedir anladık, düştük ateşe

Zannetme uçar da gider bu küller
Bir kaknüs kuşudur gönül, zağ değil 
Sînemde gördüğün nârdır, dağ değil 
Gönül pervânedir, âh, çerağ değil
Bülbüle zulümden bıkar mı güller

Yansak da etmeyiz aşktan şikâyet
Biz müreccah gördük onu her zevke
Muhtaç da değiliz o yüzden şevke
Talebimiz ise asla yok fevke
Âşıklık pâyesi eyler kifâyet

Fahri Kaplan

bülbülün keyfini bozan

her eylül havaya sızan
hafif ve ince bir hazân
başka değil odur ancak
bülbülün keyfini bozan

ne hüzün bulduğu safâ
ne gülün ettiği cefâ
değil o yâr-i bî-vefâ

hafif ve ince bir hazan
her eylül havaya sızan
bülbülün keyfini bozan
başka değil odur ancak

fahri kaplan

hafif hisler

deniz ________ dalga
______ dalga ______ gelen

mâvi mâvi a
_________k
__________a
_________n büyü
daha mı hafif kuş tüyü
suyun verdiği hislerden

martılar vermekte haber
sanki güzel yarınlardan
bahre açılıp kenardan

gönül yola çıkmak ister

öyle bir yol ki sonsuza
gitmekte burdan sıyrılıp
derim – fenâ dan a y r ı l ı p – :
‘tâlip değilim O’nsuza!’

daha mı hafif kuş tüyü
suyun verdiği hislerden

fahri kaplan

çocukluğa hasret

bakmayın yaşadığıma beton duman arasında
çocukluk günlerim geçti çayır çimen arasında
ah ne güzeldi o günler bir rü’yâ tadında geçti
rûhum o fânî iksirden sadece bir defâ içti
bir daha verilse o mey öyle kanar ve coşardım
belki ölünceye dek o sarhoşlukla yaşardım
şimdiyse yirmide söndü hayatın o güzel rengi
meğer ne zormuş kişinin bu kahpe nefsiyle cengi
ah o çocukluk günleri ne kadar içten ve temiz
renkli hülyâlarım nerde tatlı günler nerdesiniz

fahri kaplan

piyâle biterken

senle hâşim’in şi’rini okuduğumuz bir akşam
bir elimizde piyâle öbür elimizde de câm
yudumladığımız ateş bitiyordu yavaş yavaş
bitip göl saatlerine gidiyordu yavaş yavaş

ah hâşim! bu saatlerde kamış olmuş da inlemiş
gālibâ böyle her akşam gölün sesini dinlemiş

fahri kaplan

hasret şarkısı

ne cânânla sohbet ne dostla ülfet vardır
sanma sensiz geçen günlerde lezzet vardır
güzel günlerden çileye hicret vardır
şimdi gözlerde yaş gönülde hasret vardır

saat vaktin doldu der iki kez vurunca 
ağlarım cânânla muhabbet durunca
derim dostlar bana ahvâlimi sorunca
şimdi gözlerde yaş gönülde hasret vardır

fahri kaplan

iştiyâk

çalınsın âh yine çalınsın sazlar
ve de geri gelsin o eski yazlar

yine meclislere doluşsun yârân
edelim muttasıl sohbet-i cânân

konuşalım yine kadehler elde
hani konuşmuştuk bezm-i ezelde

o âb-ı hayâtı içip kanalım
yanalım aşkıyla O’nun yanalım

diyelim: “âlemin en mes’ûdu kim”
cevâbını ise tek biz bilelim

bilinmesin orda gündüz ve gece
bir ân yaşayalım biz gönlümüzce

çalınsın âh yine çalınsın sazlar
ve de geri gelsin o eski yazlar

fahri kaplan

Şiirin yer aldığı kitap: Câm-ı Aşk
https://www.kitapyurdu.com/kitap/cami-ask/522693.html

tatsız yaz

uğradı gönlümüz yine hüsrâna
bir tat almadan biz geçti yine yaz
ah o güzel mevsi hiç vermedi haz
işte bu dokunur en çok insana

üzülürmüş kişi alamazsa kâm
Titretmezse gönlü bülbülün dili
meftûn eylemezse bahçenin gülü
yaz güzelliklere etmez ise râm

fahri kaplan

muzdarib âşık

                              aşk bir şem’-i ilâhîdir benem pervânesi
                              şevk bir zencîrdir gönlüm onun dîvânesi
                              (hayalî bey)

ızdırâb yüklü haykırış vardır
dilden dökülen her bir hecede
el açıp Hakk’a yalvarış vardır
rahmet umulan her bir gecede
ızdırâb yüklü haykırış vardır

kimseler sormaz niye ağlarım
ehl-i keyf bizi nereden bilsin
hâlim nicedir diye ağlarım 
bilsem yoluna nasıl gidilsin
kimseler sormaz niye ağlarım

oldum yolunun bir dîvânesi 
kolumda zincir, sana esirim
aşkın bir mumdur, ben pervânesi
canımı şevkle sana veririm
oldum yolunun bir dîvânesi

fahri kaplan

şâir’e

eller söylemesin hiçbir türküyü
en güzel şarkıyı şâir dinletsin
şiir denen saray söz denen büyü
rûhunu paklasın ve serinletsin

üslûbunda olsun zarif bir edâ
beyânına kuvvet versin hep Hüdâ
şiirinden arda kalan hoş sadâ
yeri de göğü de güm güm inletsin

fahri kaplan

şeyh gālib’e duâ

reh-i mevlevî’de gālib kaldı hayrân*
demiş bir zamanlar aşkla gālib dede
aşk zevkini tatmış Rabb’e tâlib dede
etsin orda Hakk’ın cemâlini seyrân

Fahri Kaplan

Şiirin yer aldığı kitap: Câm-ı Aşk
https://www.kitapyurdu.com/kitap/cami-ask/522693.html

*: reh-i mevlevîde gālib bu sıfatla kaldı hayran
    kimi terk-i namus ü şâne kimi i’tibâre düşdi (şeyh gālib)

Kānûnî Devrinde

Söz sultanları son ufka varmışlardı beyânda 
Ne hoş olurdu gelseydim âh devr-i Süleyman’da
Bulunur mu ki bir daha bunca üstâd bir anda
Ne hoş olurdu gelseydim âh devr-i Süleyman’da

O devirde hem Fuzûlî hem Bâkī yaşar idi
Zâti Pîr’in dükkânına şairler koşar idi
O şiirler okundukça gönüller coşar idi
Ne hoş olurdu gelseydim âh devr-i Süleyman’da

O zaman bu topraklarda büyük ihtişâm vardı
Bütün dünyâya hükmeden şâh-ı muhteşem vardı
Bir devlet ki; hem İstanbul hem Bağdat hem Şam vardı
Ne hoş olurdu gelseydim âh devr-i Süleyman’da

İstanbul şiir diyârı: Bâkī, Nev’î, Hayâlî
Bağdâd ızdırâb mekânı: Rûhî ile Fuzûlî
Aslı nasıldı kim bilir; mest ediyor hayali
Ne hoş olurdu gelseydim âh devr-i Süleyman’da

İstesen de gelmez geri konuşursun nâfile
Nerelerde kaldın Fahri; geçti-gitti kāfile
İçimde bir istek kaldı olmazsa da lâf ile
Ne hoş olurdu gelseydim âh devr-i Süleyman’da

Fahri Kaplan

görmez misin

haddini bil gāfil pîri görmez misin
gururlanma tilki şîri görmez misin

kayıtsız kalınmaz nizâm-ı âleme
çokluk içindeki biri görmez misin

bıkmadın mı gâfil kullara kulluktan
kâinâta hükmeden mîri görmez misin

dermân ol sultânım gönlümün derdine 
kalbime saplanan tîri görmez misin

nasihat edersin ey fahrî âleme
kendi kalbindeki kiri görmez misin

fahri kaplan