4
Oca

Suyun Üstüne Titreyen Güneş

   Yazar: Fahri Kaplan   Kategori: Edebiyat

Yorum Ekle

Osmanlı’nın yetiÅŸtirdiÄŸi önemli ilim insanlarından ve Yavuz Sultan Selim Han döneminin saygın âlimi, Kanuni Sultan Süleyman Han  döneminde sekiz sene şeyhülislamlık yapmış,(1) çeÅŸitli sahalarda pek çok mühim eser kaleme almış KemalpaÅŸazâde Ahmed Åžemsüddin Efendi’nin (Ä°bn Kemal) -Allah, her birine rahmet eylesin- Dîvân’ını okurken karşılaÅŸtığım bir beyti sizlerle paylaÅŸmak istiyorum.Şöyle diyor Ä°bn Kemal Efendi:

Şevk-ı ruhsârun yakupdur yüreğini şöyle kim

Kanda bir su görse üstine düşer ditrer güneş (2)

(Yanağının şevki güneşin yüreğini öyle yakmaktadır ki, nerde bir su görse üstüne düşer, titrer.)

Åžair, güneÅŸin yanışını sevgilinin yanağından aldığı ÅŸevkle (sevgiliye kavuÅŸma arzusuyla, onun aÅŸkıyla) yüreÄŸinin yanmasına baÄŸlamakta; ve güneÅŸin ürpermekte olan su üzerindeki titreÅŸir görüntüdeki aksini de bu yanmışlıktan dolayı nerde bir su görse üzerine titremesi hayâliyle dile getirmektedir. Beyitteki hayâlin inceliÄŸi ve albenisi, alışık olduÄŸumuz yorumun dışına çıkarak kurulan hoÅŸ kompozisyon okuyanda güzel bir tad bırakıyor. Bu tadı da saÄŸlayan unsurların başında şairin “hüsn-i ta’lil” sanatını beyte baÅŸarılı bir ÅŸekilde damıtması geliyor. Hüsn-i ta’lil, bir olay, hâl, sebeb vb. bir unsuru bilinen sebebinin dışında ÅŸairin hayâlinde ürettiÄŸi güzel bir sebebe baÄŸlaması sanatıdır. Bu beyti okuduÄŸumuzda bizi cezbeden, bize beyitten tad aldıran da güneÅŸi içindeki aÅŸk ateÅŸini teskin için suyun üzerine titrettiren bu “güzel hayâl”dir vesselâm!

Atıflar:

(1) Åžeyhülislâm Şâirler, Ali Fuat Bilkan – Yusuf ÇetindaÄŸ, Hece Yayınları, Nisan 2006, Ankara.

(2)İbn Kemal, Dîvân (Tenkidli metin), Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. Mustafa Demirel, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1996, sayfa 91.

Spread the love
Bu Yazı 4th Ocak 2014 Cumartesi Saat 23:55 Edebiyat Kategorisine Yazıldı.

Lütfen Yorum Yaz

İsim
E-Posta Adresiniz
Websiteniz
Yorumunuz

Yukarı Dön