22
Şub

Yahya Kemal ve İstanbul

   Yazar: Fahri Kaplan   Kategori: Edebiyat

  

    Türk edebiyatının en büyük şâirlerinden Yahya Kemal, Üsküdar’dan bahsederken:

Üsküdar, bir ulu rü’yayı görenler şehri!

Seni gıpta ile hatırlar vatanın her şehri.

Hepsi der: “Hangi şehir görmüş onun gördüğünü?

Bizim İstanbul’u fethettiğimiz mutlu günü!”

  der. Üsküdar Sahili’ni ne zaman hatırlasam bu mısralar ruhumda canlanır da hem büyük fethi hem de bu güzel şiiri yeniden yaşarım.

Fatih, İstanbul’u akan suları tersine çevirerek fethetti. O’nun yaptığı bu fetih sayesinde İstanbul, altı asırdır Müslüman Türk’ün zevkiyle yoğrulmuş durumda. Ancak bir de İstanbul’un ruhunu ve zevkini fethedip bunu şiirleriyle gönüllere duyurmuş “İstanbul’un güzelliklerinin fâtihi” şâirimiz var ki sadece Üsküdar’a bakışı bile onun İstanbul’u ne kadar kavradığını bize anlatır.

Yahya Kemal’e gelene kadar birçok şâir İstanbul’a şiirler yazmıştır. Ancak hiçbiri İstanbul’un güzelliğini, mânâsını, onun fetihten bu yana gelen tarihî misyonunu ruhlarımıza Yahya Kemal’in duyurduğu keyfiyette duyuramamıştır. Hatta Lâle Devri’nin büyük şâiri Nedim’in İstanbul için yazdığı o şahâne beyitler bile Lâle Devri’nin zevk dünyasıyla sınırlı kalmış, -birkaçı müstesnâ- dönemini aşamamıştır.

Tevfik Fikret’in kaleminde ise İstanbul, “sis”in üzerine çökmesi gereken bir şehir hâlini almıştır. Fikret’e göre sis, İstanbul’u örtmeliydi ki onun kötülükleri görünmesin.  Tabii ki bu “sis”in uzun sürmesi düşünülemezdi. Yahya Kemal sisi şu mısralarla dağıtacaktı:

“Hayır bu hal uzun süremez, sen yakındasın;
Hala dağılmayan bu sisin arkasındasın.

Sıyrıl, beyaz karanlık içinden, parıl parıl
Berraklığında bilme nedir hafta, ay ve yıl.

Hüznün, ferahlığın bizim olsun kışın, yazın,
Hiç bir zaman kader bizi senden ayırmasın.”

( İnsan bu mısraları okuyunca İstanbul’u örten Sis’in dağılmasıyla coşsun mu, yoksa Türkçe’nin böyle bembeyaz sözlerinin büyük şâir tarafından aruza nasıl ustalıkla döküldüğünü görmekle hayrete mi düşsün doğrusu karar veremiyor. )

Artık İstanbul’da sisler dağılmıştı. Binbir tepeyle yükselen boğazdan baktıkça engin vatan görünür olmuştu. İstanbul’a bir tepeden bakmanın hazzı, Süleymâniye’de bir bayram sabahında vecdle alınan tekbirlerin verdiği mânevî coşku, beş asırlık tarihin sindiği bu azîz şehirde kendini ecdâdla beraber yaşıyor hissetmenin sarhoşluğu İstanbul’u hiç görmeyenleri bile bu şehre hayran bırakıyordu.

Yahyâ Kemal, bize öyle bir İstanbul aşkını miras bıraktı ki, bu güzel şehirde yapılan onca tahribat bile o aşkı kalbimizden söküp atamıyor.

Fahri Kaplan

Spread the love

Tags: ,

Bu Yazı 22nd Şubat 2008 Cuma Saat 14:16 Edebiyat Kategorisine Yazıldı.

61 comments so far

merve
 1 

Yahya Kemal şiirlerini büyük bir titizlikle yazmış. Bazı şiirlerini 30 yıl gibi bir sürede tamamladığını duymuştum bir edebiyatçı arkadaşımdan.. Buda Yahya Kemal Beyatlı’nın şiirlerini nasıl titizlikle yazığını, yazdığı şiirlerinde vermek istediği anlamı tam hakkıyla vermek için nasıl çalıştığını gösterir.. gerçekten mükemmel bir şairmiş. “Siste Söyleniş” adlı bu şiiride bence en anlamlı şiirlerinden birisi. Keşke İstanbul, Yahya Kemal’in şiirlerinde olduğu gibi hayran kalınası bir şehir olarak kalabilse.. Ben yaşadığım bu şehri Yahya Kema’lin dizelerinde daha çok yaşıyorum.. Şairimizi Rahmetle anıyoruz, mekanı cennet olsun..

Şubat 25th, 2008 at 01:04
farukk
 2 

hey istanbul.
şehr-i şairân.
üstüne neşiirler yazıldı. ne şiirler de yazılacak. yıllardır fotoğraflar hep senin güzelliğini anlatıyor. söz üstadları dudaklarından senin ihtişamını haykırıyor. karikatürlerde, gravürlerde, resimlerde hep güzel şehirsin sen.
bir sengine yekpare acem mülkü fedadır senin.

kim derse desin sen dünyanın en güzel yerisin İstanbul.

Şubat 25th, 2008 at 10:09
 3 

Büyük üstad Orhan Veli de bu şehirden etkilenerek ne güzel sözler söylemiş.

İSTANBUL’U DİNLİYORUM

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı
Önce hafiften bir rüzgar esiyor
Yavaş yavaş sallanıyor
Yapraklar, ağaçlarda;
Uzaklarda, çok uzaklarda,
Sucuların hiç durmayan çıngırakları
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı
Kuşlar geçiyor, derken
Yükseklerden, sürü sürü, çığlık çığlık.
Ağlar çekiliyor dalyanlarda
Bir kadının suya değiyor ayakları
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı
Serin serin Kapalıçarsı
Cıvıl cıvıl Mahmutpaşa
Güvercin dolu avlular
Çekiç sesleri geliyor doklardan
Güzelim bahar rüzgarında ter kokuları
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı
Başımda eski alemlerin sarhoşluğu
Los kayıkhaneleriyle bir yalı
Dinmiş lodosların uğultusu içinde
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı
Bir yosma geçiyor kaldırımdan
Küfürler, şarkılar, türküler, laf atmalar.
Bir şey düşüyor elinden yere
Bir gül olmalı
İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı

İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı

Bir kuş çırpınıyor eteklerinde
Alnın sıcak mı, değil mi, biliyorum
Dudakların ıslak mı, değil mi, biliyorum
Beyaz bir ay doğuyor fıstıkların arkasından
Kalbinin vurusundan anlıyorum
İstanbul’u dinliyorum.

Şubat 25th, 2008 at 19:21
trkecemen
 4 

bunu açik lamasinida koyun lütfen

Mart 8th, 2008 at 13:39
ela
 5 

arkadaşlar yahya kemalin istanbulla ilgili 5 şiiri ve yahya kemal in istanbul ile ilgili görüşleri düşündükleri çok ihtiyacım var (cehennem-1990@hotmail.com)bu msn ye göndere bilirsiniz teşekürler.bu arda yukarda ki fahri kaplan ın yazdıgı yazı güzelmiş:):):):):

Aralık 23rd, 2008 at 19:27
 6 

çok güzel bir şiir insan söylerken bile kendinden geçiyor bu şiir hakkında başka şeyler söyleyemiyeceğim sadece tek kelimeyle mükemmel bir şiir

Aralık 24th, 2008 at 14:53
süleyman
 7 

arkadaşlar donem ödevimi bulamıyorum bana yardimci olacak biri yokmu yahya kemal ve tevfik fikretin şiirlerinde istanbul bana gönderirmisiniz lütfen şimdiden teşekürler

Ocak 17th, 2009 at 13:27
süleyman
 8 

adresim gelecek_695qhotmail.com

Ocak 17th, 2009 at 13:28
olcay
 9 

Arkadaşlar bana Yahya Kemal şiirlerinde istanbulu nasıl anlatmıs o lazım. nerden bulabiliriz?yarımcı olurmusunuz?

Ocak 29th, 2009 at 20:14
 10 

Yahya Kemal’in “Kendi Gökkubbemiz” adlı eserindeki şiirlerinin pek çoğu İstanbul’a dair şiirlerdir. Yahya Kemal’in İstanbul’a bakışını anlamanız için öncelikle bu şiirleri okumak gerekir. Yine şairimizin İstanbul ile ilgili yazılarının toplandığı “Aziz İstanbul” adlı kitabını okumak da onun İstanbul’a bakışını kavramamız açısından önemlidir. Bunun yanında Beşir Ayvazoğlu’nun “Yahya Kemal- Eve Dönen Adam”, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Yahya Kemal” adlı eserleri size yardımcı olabilir.
Yahya Kemal’in şiirleri okuyanı kendine çeken, okuyanda tat bırakan şiirlerdir. Bu yüzden onun şiirlerini okursanız hem büyük şairin İstanbul’a bakışını anlayacak, hem de halis şiirin tatlı ikliminde yankılanan hoş sadayı duyacaksınız. İyi çalışmalar!

Ocak 30th, 2009 at 16:20
ece
 11 

harika bir şiir bayıldım buna

Şubat 12th, 2009 at 21:33
lale
 12 

hepsi çk güzel ama dömen ödevim için bana tevfik fikret ve yahya kemalin şiirlerinde İstanbul ile ilgili yazılar gerek!!lütfen yardımcı olun teşekkürler…msn adresim(tulip_25@hotmail.com)

Mart 2nd, 2009 at 16:20
melek
 13 

Bu hocalar herkese aynı dönem ödevinden vermiş ben de arıyorum ama bulamıyorum.

Mart 15th, 2009 at 21:03
Yahya üney
 14 

arkadaşlar ben de Yahya Kemal’in İstanbulu adlı bir makale yazacağım bulduğunuz dökümanları benimle paylaşırsanız sevinirim…

Mart 25th, 2009 at 21:58
Emre
 15 

Bende araıyorum Yahya Kemal ve Tevfik Fikret’in şiirlerinde İstanbul’u.

Mayıs 6th, 2009 at 18:03
Arda
 16 

ya banada lazım tevhik fikret ve yahya kemalle istanbul bulursanız banda atın lütfen ardaa@hotmail.de

Eylül 29th, 2009 at 19:19
büşra
 17 

arkadaşlar bana da yahya kemalin şiirlerinde istanbul lazım benim de dönem ödevim onun istanbulu anlatan bi kaç şiiri ve açıklamasını yazarsanız çok sevinirim shadow_rocker@live.nl

Ocak 26th, 2010 at 11:53
tuğrul
 18 

kadim dostum
sayfanda benim de imzam olsun dedim
🙂
gelecekte iyi bir yazar ve edebiyatçı olacağından şüphem yok
seninle gurur duyuyorum ve duyacağız
sevgiler ve saygılar….

Ocak 26th, 2010 at 14:14
ömer
 19 

Arkadaşlar yahya kemalin şiirlerinde istanbul hakkında ödev aldım yardım edin. Adres: omerkarayel93@hotmail.com

Şubat 24th, 2010 at 16:46
songül
 20 

gerçektende çok güzel şiiri

Mart 10th, 2010 at 15:29
ömer
 21 

yardım edermisin

Mart 11th, 2010 at 16:54
çağlar
 22 

Arkadasşlar Cok acil banada lazım aynı ödev Yahya kemal beyatlı ve tevfik fikrette istanbul bulan birisi olursa yollarsanız cok sevinirim yollayana bende karsılık olarak ne istersen veririm cagoo_9494@hotmail.com LÜTFENN ACİLL LAZIMM

Mart 15th, 2010 at 19:30
harun
 23 

arkadaşlar ben de arıyorum bu ödevi..ama sadece içinde istanbul geçen şiirleri yazmak yetiyor galiba bazı hocalarım öyle dedi…zaten içinde istanbul geçen şiirleri yazdığımızda 20 ye yakın sayfa oluyor…sizlerde hocalarınıza bi sorun isterseniz..inş.bu ödevi arayan arkadaşlara yardımcı olmuşumdur….

Mart 18th, 2010 at 20:05
emine
 24 

ya ben de suleymaniye’de bayram sabahı siirinin acıklamasını bulamıyorum lutfen yardım edın 🙁

Mart 19th, 2010 at 16:09
Fahri Kaplan
 25 

“Süleymaniye’de Bayram Sabahı” şiirinin tahlili, Prof.Dr. Nurullah Çetin’in “Şiir Tahlilleri-1” kitabında mevcuttur. Kitap, internet üzerinden kitap satışı yapan belli başlı sitelerden temin edilebilmektedir.

Mart 19th, 2010 at 23:32
Engin Erdem
 26 

ya benim dönem ödevim var.YAHYA KEMAL BEYATLI’nın şiirlerindeki İstanbul temasının incelenmesi yani İstanbul içerikli şiirlerinde ne anlatmak istediği falan msn adresim enqinerdem@hotmail.com yardımlarınız içn şimdiden teşekkür ederim…

Mart 27th, 2010 at 13:14
ömer
 27 

güzel se bi yardım edi ver

Mart 28th, 2010 at 15:10
Faik Cansız
 28 

yahya kemal beyatlının şiirlerinde istanbul nasıl anlatılıyor arkadaşlar yaa bi türlü bulamıyorum bana yardım eder misiniz ???

Nisan 24th, 2010 at 11:00
şeyma yıldız
 29 

Valla bende bulamıom istanbulu nasıl anlattığını nasıl bişeyse devlet sırrı hiç bi site vermiyor.

Nisan 27th, 2010 at 20:42
ftm
 30 

ya neden koymuolarki bole bişeyi internete yaaaaa………………..:(:(:(

Mayıs 3rd, 2010 at 19:37
ftm
 31 

ya ama yinede elinize sağlık işimede yaramadı deil hanii……;))))));));;);););))););:……

Mayıs 3rd, 2010 at 20:29
Hüseyin ertem
 32 

Yahya Kemal şiirleri ve İstanbul :bu şiirin temsı nedir ..

Ekim 31st, 2010 at 18:56
bahar
 33 

Fahri Kaplan yazınızı çok begendim emeginize saglık..

Aralık 1st, 2010 at 11:32
galsüm
 34 

BöYle Bir aŞk oLaMaZ.
şiirlerinde insan kendini buluyor:)

Aralık 17th, 2010 at 08:52
dilek
 35 

istanbul aşığı insana ben de aşığım İSTANBUL
AŞIK OLUNACAK BİR ŞEHİR

Ocak 6th, 2011 at 11:09
Gökçee
 36 

Yahya Kemal ve Tevfik Fikret’in İstanbul şiirleri ve ne anlatmak istediği. Arkadaşlar dönem ödevim buu rica etsem yapnlar varsa bna ulaşabilrmi ? gokce_06-60@hotmail.com adresim 😐

Ocak 12th, 2011 at 19:56
Büşra
 37 

Yahya Kemal’in şiirlerinde İstanbul ödevini aldım fakat tam olarak ne yapacağımı bilmiyorum .Yapan arkadaşlar varsa bana ulaşabilirlerse çok sevinirim .adresim :busra_akks@hotmail.com

Şubat 8th, 2011 at 18:36
 38 

yahya kemal beyatlının şiirlerınde istanbul .. donem odevim arkaslar yardımcı olabılırmısınz.. life_rebel@hotmail.com

Mart 12th, 2011 at 22:15
nazli
 39 

yahya kemal beyatlının şiirlerinde istanbul.. dönem ödevim bulamıyorum sz bulduysanız bana da vern ltfn

Mart 17th, 2011 at 23:00
elif
 40 

Bu ödevi bulanlar banada ulaşsın arkadaşlar 🙂 eliF–5454@hotmail.com

Mart 20th, 2011 at 14:01
 41 

lütfen yardım edin zor durumdayım orhan veli kanık ve yahya kemal beyatlının istanbulla ilgili üç tane şiirinin yorumuna ihtiyacım var lütfen yardım edin bilen varsa şimdiden teşekkürler…

Mart 27th, 2011 at 16:40
 42 

ödevimi bulursanız gezgin_-3592@hotmail.com adresine yollarmısınız.

Mart 27th, 2011 at 16:41
ESRA HAVVA
 43 

ŞİİRLERİNİZİ ÇOOOOKKK BEĞENİYORUZZ

Nisan 2nd, 2011 at 19:56
seda
 44 

yaa arkdaşlar banada lazım banada yardımcı olabilrimsin acil lütfen…(

Nisan 3rd, 2011 at 21:52
HASANCAN
 45 

ARKADAŞLA YAHYA KEMAL İN ŞİİRLERİNDE İSTANBULU BULAN VARMI 🙁 ACİL LAZIM

Nisan 17th, 2011 at 19:22
 46 

bende cok sevıyorum ama bulamıyorum ya

Nisan 18th, 2011 at 18:40
hediye saygı
 47 

arkadaşlar acil bana yahya kemal beyatlı için istanbul neden önemli bilgi yollarsanız sevinirim…

Nisan 22nd, 2011 at 18:26
zaza21
 48 

merhaba arkadaşlar.yahya kemalin istanbul konulu bütün şiirleri ve onlaın tematik ve şekil bakımından incelenmesi de benim tez konum.şiilerin çoğunu buldum ama eksik olabilir.bana yardımcı olabilirseniz size minnettar kalırım.saygılarımla

Aralık 12th, 2011 at 19:06
zaza21
 49 

ben kazakistanda okuyorum.ve burda kaynak bulmak takdir edersiniz ki baya bi güç.e postam tuna_ridvan@hotmail.com

Aralık 12th, 2011 at 19:08
zaza21
 50 

süleymaniyede bayram sabahı bir başka tepeden erenköyde bahar eylüle sor siste söyleniş
istanbulun o yerleri koca mustafa paşa istanbulun fethini gören üsküdar istanbul ufuktaydı tavsiye edebilecegim süleymaniyede bayram sabahı.şiirin tahlilini mehmet kaplanın şiir tahlillleri adlı kitabından bulabilirsiniz

Aralık 12th, 2011 at 19:13
 51 

İyi günler,

Zikrettiğiniz şiirler dışında aşağıya başlıklarını yazdığım şiirler de Yahya Kemal’in Kendi Gök Kubbemiz’deki İstanbul’a dair şiirlerindendir:

Bir Tepeden
Hayal Şehir
Ziyaret
Atik Valdeden İnen Sokakta
Üsküdar’ın Dost Işıkları
Gece
İstinye
Eylül Sonu
Fenerbahçe
Maltepe
Bedri’ye Mısralar
Karnaval ve Dönüş
İstanbul Ufuktaydı
Mihriyâr
İstanbul’un O Yerleri
Moda’da Mayıs
Viranbağ
Madrid’de Kahvehane (Madrid’de şairin İstanbul’u hatırylayışı ve özleyişi açısından dikkat çekici. Benzer bir hâl, şairin Varşova’da yazdığı “Kar Mûsıkîleri” şiiri için de geçerli. )

Bence, eğer imkânınız varsa, Yahya Kemal’in “Kendi Gök Kubbemiz” adlı şiir kitabını temin etmenizde büyük fayda var. (Yukarıda bahsettiğim şiirler “Kendi Gök Kubbemiz”deki şiirlerdir.)

Bunun dışında Eski Şiirin Rüzgârıyla’da Yahya Kemal’in Bebek Gazeli, Çubuklu Gazeli vb. İstanbul’un belli semtlerine ithaf ettiği gazelleri ve bazı şarkıları ile “Rubailer ve Hayyam Rubailerini Türkçe Söyleyiş” kitabındaki bazı rubailerini okumanızda fayda var. Bu üç kitabı -özellikle de Kendi Gök Kubbemiz’i- temin edebilirseniz çalışmanız açısından gayet faydalı olur. Ancak bu mümkün olmuyorsa en azından yukarıda ismi geçen şiirleri okumaya çalışın.
İyi çalışmalar dilerim. 🙂

Aralık 15th, 2011 at 12:17
Sümeyra Çetin
 52 

Yahya Kemal’in bu denli ince bir üslupla muhabbetini ifade ettiği Üsküdar’dan, ”sadece Üsküdar’a bakışı” gibi bir ifade kullanılması Yahya Kemal’i ve İstanbul’u yeterince tanımadığınızı gösteriyor.

Kasım 9th, 2012 at 23:42
RaPiNiSt
 53 

arkadaşlar benim proje ödevim var adı Yahya Kemal’in Şiirlerinde İstanbul.İstanbul la ilgili şiirlerinden yazıp o şiirin açıklamasını yaparmısınız…

Mart 5th, 2013 at 18:33
kevser
 54 

arkadaşlar bu şiirin türü nedir lirik mi pastoral mi lütfen acil lazım 🙂 🙂

Kasım 3rd, 2013 at 14:18
emin
 55 

pastorel şiir

Aralık 29th, 2013 at 10:03
 56 

Benim kanaatim bir tabiat manzarasını tasvir etmesi yönüyle pastoral özellikler gösterse de İstanbul sevgisini dile getirmesi bakımından lirik yönü öne çıkan bir şiir.

Aralık 29th, 2013 at 22:50
 57 

“Sâde bir semtini sevmek bile bir ömre değer” şâirin kendi ifadesi olduğu için belki de bu ifadeyi kullanmışımdır. Elbette Üsküdar, şâir için ayrı bir yeri olan bir semt. Yahya kemal’in o semte bakışı ondaki İstanbul sevgisinin bir özeti adeta. Hassasiyetiniz için teşekkür ederim.

Aralık 3rd, 2014 at 14:12
Nuri GÖKSU
 58 

Bir devri lânetiyle boğan şairin Sis’i,
Vicdan ve rûh elemlerinin en zehirlisi,

Hulyâma bir ezâ gibi aksetti bir daha;
-Örtün! Müebbeden uyu! Ey şehr!-O bedduâ…

Şubat 22nd, 2015 at 02:19
Nuri GÖKSU
 59 

Tevfik Fikret ve bugün bile karşımıza her fırsatta çıkan kalıntı hükmündeki avanelere verilebilecek en munis cevap.
Tabi arkasındaki sis içinde…

Şubat 22nd, 2015 at 02:27
bılınmeyen
 60 

kısa ve oz guzel

Aralık 7th, 2016 at 21:11
Anonim
 61 

Arkadaşlar Yahya Kemal de İstanbul sevgisi hakkında makale ödevim var yardımcı olursanız çok sevinirim Salkincelal@gmail.com ulaşabilirsiniz

Kasım 23rd, 2017 at 12:05

Lütfen Yorum Yaz

İsim
E-Posta Adresiniz
Websiteniz
Yorumunuz